Pompogruszka – tak w obiegowej terminologii określa się maszynę będącą połączeniem betonomieszarki i pompy do betonu. Zabudowana jest na podwoziu samochodu ciężarowego – w większości przypadków typu 8 x 4. Ma charakter typowej maszyny „dwa w jednym”. Konstrukcja ograniczająca łączną masę pojazdu wymagała znaczących ograniczeń w wielkościach zespołów jakie zastosowano w maszynie.
Charakterystyka popularnych pompogruszek.
Mieszalniki stosowane w pompogruszkach mają przeważnie 7, 8 lub 9 metrów sześciennych nominalnej pojemności. Wysięgnik posiada z reguły 3 lub 4 ramiona umieszczone po prawej stronie betonomieszarki. Dominujące układy kinematyczne wysięgnika to układ typu „Z”. Obecnie nie ma reguły co do średnicy rurociągu w pompogruszkach. Jeden z większych producentów, Putzmeister produkuje obecnie maszyny 25 – 4.60 CS z rurociągiem DN 125. Natomiast maszyna 28-metrowa od tego producenta ma już rurociąg DN 100.
Włoski producent CIFA produkuje maszyny 28-metrowe również w wariantach z rurociągiem DN 100 oraz DN 125. Co jest bardzo istotnym faktem, to masa własna pojazdów z pompogruszkami wyposażonymi w 4-ro ramienny wysięgnik z 28-metrowym z rurociągiem DN 125 zabudowanymi wraz z mieszalnikiem 9-cio metrowym. Maszyna taka, aby spełnić polskie regulacje co do nacisków na oś i dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu może w sumie przewieźć około 3 m3 betonu. Wysięgniki w pompogruszkach są dalece optymalizowane wytrzymałościowo, tak więc stopień ich „odchudzenia” jest znaczny. Z tym faktem wiąże się niestety niska trwałość przegubów kinematycznych pomiędzy ramionami.
Wydajność typowej pompogruszki.
Ze względu na ograniczoną przestrzeń do zabudowy oraz przez wzgląd na konieczność uzyskania optymalnie niskiej wagi całej maszyny zespół jednostki pompującej jest mały. Maksymalne wydajności jakie oferują różni producenci mieszczą się w granicach od 55 do 80 m3 / h. Pamiętać przy tym należy, że skok cylindra roboczego jest bardzo mały i wynosi 700 mm dla pomp Putzmeister TMP 60 CS, do 1000 mm dla pomp CIFA PB 607 lub PB 806. Co za tym idzie uzyskanie dużej wydajności pompowania możliwe jest tylko przy dużej ilości suwów roboczych. W konsekwencji stosowanie pompogruszki do wydajnego i efektywnego pompowania dużych ilości betonu wywołuje znaczne zużycie zespołu roboczego.
Zastosowanie pompogruszki.
Pompogruszka co do pierwotnej intencji wynalazców miała być maszyną stanowiącą typowe uzupełnienie oferty betoniarni. Rozwiązywać miała problem dowozu i pompowania małych ilości betonu. Tak aby nie angażować pompy do betonu i betonomieszarki do transportu ilości typu 6 czy 8 metrów sześć. betonu. W Polsce zaś pompogruszka stała się w niektórych wytwórniach betonu podstawowym i jedynym narzędziem pracy, realizując zadania pompowania faktycznie kilku metrów betonu, ale pracując również jak typowa pompa do betonu pompując 50 – 80 lub 100 i więcej m3 betonu. Powszechne jest również zjawisko wysyłania pompogruszki z betonem (w ilości dopuszczonej przez Inspekcję Transportu Drogowego !) tylko na pierwszą budowę w całym ciągu budów przyjętych na cały dzień pracy. Maszyna przejeżdża wówczas z budowy na budowę i pracuje typowo jak pompa do betonu.
Popularne pompogruszki.
Eksploatacja pompogruszki.
Co do zasady dla osób postronnych i nie znających szczegółów pompogruszka jest oceniana pozytywnie jako maszyna bardzo uniwersalna. Przede wszystkim jako sprzęt, w którym jeden operator zarówno wiezie beton jak i ten beton pompuje. Szczegółowa analiza kosztów pracy dla tych maszyn daje niestety częstokroć opłakane rezultaty. Zwłaszcza w odniesieniu do efektywnego kosztu przepompowania jednego metra sześciennego betonu. W dużych i średnich betoniarniach pompogruszka powinna służyć jako typowe uzupełnienie oferty – dla realizacji małych zadań i drobnych zleceń. Przy taborze kilku wysięgnikowych pomp do betonu jedna lub dwie takie maszyny zawsze znajdą zajęcie. W małych zakładach betoniarskich pompogruszki stały się niestety jedynym narzędziem do sprzedaży betonu prowadząc do sytuacji, gdzie zarówno robotę na 6 metrów betonu, jak i robotę na 60 metrów betonu pompuje się pompogruszką. Kraj nasz stał się na dzień dzisiejszy swoistym „złotym rynkiem” dla pompogruszek, choć najbliższe lata mogą ten stan znacząco zmienić.